Aspir çiçeği; papatyagiller familyasında yaz mevsimi sonuna doğru sarı, krem, beyaz ve kırmızı çiçeklidir. Yağı yemek yapımında kullanılır. Pilav türü yiyeceklerde sıkça kullanılır.
Aspir bitkisi tıbbi olarak, kadınların regl dönemlerinde, kalp-damar rahatsızlıklarında ve travma sonucu oluşan şişliklerin ve ağrıların tedavisinde başarılı bir şekilde kullanılmıştır. Bu kullanımların doğruluğu, yapılan klinik ve laboratuar çalışmaları ile de desteklenmiştir.
Aspir Yağı Nedir?
Çin, İran, Hindistan ve Mısır’a özgü olan aspir bitkisinden elde edilen aspir yağı, zor iklim şartlarında kolay yetişebilen, doymamış yağlar açısından zengin, latincesi carthamus tinatoris olan aspir bitkisinin tohumlarından elde edilen bir yağ türüdür. Bitki, Kuzey Amerika’nın da içinde bulunduğu, Dünya’nın genelinde yağ için yetiştirilir. Sofralık yağ olarak üretimde açığı kapatacak bir potansiyele sahiptir.
Aspir tohumlarından elde edilen bitkisel yağ, sert ve lifli bir yapıda bulunur. Tohum kabuğu ağırlığı toplam ağırlığının ortalama olarak %40-45’ini kapsar. Tohum rengi beyaz renkli olması ile hasat bölgesinde diğer bitkisel tohum yağlarından kolaylıkla fark edilebilir.
Aspir Yağı Besin Oranı
Tüm yağlar gibi aspir yağı’da E vitamini açısından zengindir. E vitamini dışında bir çok besin maddesinden yoksun olan aspir yağı için 14 gram (1 çorba kaşığının) besin değeri şu şekildedir:
Kalori: 124
Yağ: 14 gr
Protein: 0 gr
Karbonhidrat: 0 gr
Aspir Yağı Nasıl Kullanılır?
Aspir tohumu yağı, soğuk sıkım yöntemi ile elde edildiği için harici ve dahili olarak kullanılan besleyici bir yağdır. Oral yolla alındığında sofralık yağ olarak duman ve koku oluşturmadığında kızartmalarda, yağ asitleri bakımından zengin olduğu için diyetlerde, alerjik bir madde olmadığı için kozmetik yağ olarak sıklıkla kullanılır.
Aspir Yağı Nasıl Tüketilmelidir?
Aspir yağı, gıda olarak tüketilecek ise günde 1-2 tatlı kaşığı şeklinde tüketilmesi önerilir. Direkt olarak alınabileceği gibi sıvı içeceklere ya da katı yiyeceklere de eklenebilir. Aç karnına alınması tokluk hissi oluşturabilir, yağ içeriği yüksek olduğu için mide problemi olanlar tok karnına da kullanabilir. Cilde sürülerek kullanılacak ise bölgesel olarak masaj yaparak emilimi attırılabilir, günde sabah-akşam 2 kere şeklinde kullanılabilir.
Aspir Yağı Faydaları Nelerdir?
Kan kolesterol seviyelerini düşürmeye, kalp ve dolaşımı iyileştirmeye yardımcı olabilecek yaklaşık %75 linoleik asit içeren ve sağlıklı bir yağ asidi kaynağıdır. E vitamini yanı sıra, antiinflamatuar, antibakteriyel ve antifungal özellikleri nedeni ile cilt yaralarında tedavisinde de kullanılabilen aspir yağı ölçülü kullanıldığında faydaları şunlardır:
- Aspir yağı kan şekerini iyileştirip, insülin direncini arttırır
- Diyabete karşı koruyucudur
- İltihaplanmayı azaltır
- Kolesterolü düşürüp, kalp sağlığını arttırır
- Kan damarlarını gevşeterek kan basıncını düşürür
- Kalp krizi ve felce yol açabilecek kan pıhtılarını engeller
- Cildi yatıştırıp, yumuşak ve pürüzsüz bir görüntü kazandırır
- Eklem ve kas ağrıları azaltır
- Regl kramplarını hafifletir
- Balgam söktürücüdür
Aspir Yağı Neyden Yapılır?
Yağ oranı yüksek olan aspir yağı, soğuk sıkım yöntemi ile yüksek verimli olarak elde edilir. Bitkinin tadının sıkım sonrası acılaşmasını engellemek için oksidasyon değerlerine bakılır ve raf ömrü uzundur.
Aspir Yağı Kullanıldığı Alanlar
Aspir yağı ne işe yarar ya da nerede kullanılır gibi sorulara birden fazla yanıt verilebilir. Doymuş ve doymamış yağlar açısından zengin olması cildi onarıcı ve besleyici bir yağ olarak kozmetik sektöründe tercih edilir. Yüksek oleik asit içerdiği için ısıya dayanıklıdır ve kızartma yağı olarak gıda sektöründe kullanılır.
Ayrıca, fırıncılıkta, sote ve kavurma şeklinde pişirilen ürünlerin hazırlanmasında öne çıkar. Yemeklere tat vermek amacıyla salata sosları, margarinler ve mayonezlerde içeriklere katılır. Düşük sıcaklıklarda stabilizesini koruması donmuş gıdaların hazırlamasında uygunluk içerir. Biyodizel üretimi için de elverişli bir yağ olurken süs ve boya bitkisi olarak kullanımı da mevcuttur.
Aspir Yağı Zararları Nelerdir?
Günlük kullanım miktarında aşırıya kaçılmaması tavsiye edilir. Günlük kullanım miktarı aşıldığında bazı olumsuz etkiler oluşabilir. Metabolizmayı hızlandırdığı için aşırı vücut ısınması, terleme ve ishal durumlarını tetikleyebilir. Omega 6 içeriği yüksek olduğu için kanın yoğunlaşmasını tetikleyebilirken mide bulantısı ya da kusma refleksi oluşturabilir.
Aspir Yağı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Aspir yağı zayıflatır mı?
Depo yağ yakımını hızlandırması ve glisemik indeksi düşürmesi nedeniyle aspir yağı zayıflama noktasında önemli bir yardımcıdır. İçeriğindeki doymamış yağ asitleri tokluk hissi vererek iştahı azaltıcı rol üstlenir.
Aspir yağı faydalı mıdır?
İçeriğinde sağlıklı yağ asitlerini barındırması açısından birçok faydası vardır. Kalp-damar sağlığı, kemik sağlığı, cilt sağlığı ve kilo kontrolünde destekleyici etkisi öne çıkar.
Aspir yağı cinsel gücü arttırır mı?
Omega 3 içermesi açısından eşey hormonların yağ türevli olması nedeniyle hormon üretimini destekler. Bu nedenle cinsel gücün artmasında destekleyici rol oynar.
Aspir yağı ne zaman tüketilmeli?
Aspir yağı besleyici ve fonksiyonel özelliği nedeniyle gün içerisinde rahatlıkla alınabilir. Eğer, kişi kilo vermek istiyorsa diyet programına ekleyebilir ve aç karnına kullanım sağlayabilir. Çocuklara ve hamilelere doktor kontrolünde kullanımı önerilmektedir. Cilt üzerinde kullanılacak ise temiz bir cilde uygulanması emilim düzeyini arttırabilir.
Aspir yağı nerede muhafaza edilmeli?
Kapağı açılmadan oda koşullarında saklanabilir. Kapağı açıldıktan sonra hava ile temas edeceği için içeriğindeki zengin yağ içeriği okside olabilir, bu nedenle buzdolabı koşullarında saklanabilir. Bununla birlikte, açıldıktan sonra 40 gün içerisinde tüketilmesi önerilir.