Geleneksel tıp bitkilerinden biri olan üzerlik otu Avrupa, Asya ve Afrika bölgelerinde görülür. Genellikle kurak ve verimsiz topraklarda yetişen üzerlik otu, ‘yabani kimyongiller’ familyasına mensuptur. Halk arasında ‘nazar otu’ olarak da bilinen üzerlik otu, özelikle Anadolu’da nazardan koruduğu düşünülen ve bu sebeple tütsü olarak da kullanılan bir bitkidir.
Üzerlik otu görüntü itibariyle beyaz çiçekli, tüysüz olarak tanımlanan küçük ve yuvarlak meyveler veren yüksek bir bitkidir. Tohum kısımlarının tadı acımsı ve kokusu oldukça ağırdır. Ayrıca özellikle kök ve tohum kısımları geleneksel tıp için kullanılmış bu bitki anti-inflamatuar etkilere de sahiptir. Geleneksel tıp bitkileri arasında yer alan üzerlik otunun, şeker hastalığı, hemoroid, saç dökülmesi gibi problemlerin tedavisinde kullanıldığı bilinir. Aynı zamanda içeriğinde bulunan bileşenler sayesinde ağrı kesici bir etkiye de sahiptir. Üzerlik otu içeriğinde alkaloid adı verilen çeşitli bileşenler içerir. Alkaloidler üzerlik bitkisinin en çok tohum ve kök kısımlarında bulunur. Alkaloid bitkilerden elde edilen doğal bir bileşiktir ve çeşitli türleri tıp alanında kullanılmaktadır. Alkaloidler şiddetli ağrıların tedavisinde ağrı kesici görevi görebilirler. Aynı zamanda bazı kanserlerin tedavisi amacıyla kullanıldığı da görülmektedir. Üzerlik otunun bünyesinde barındırdığı en önemli alkaloidler harmin, harmalin ve harmalol alkaloitleridir. Üzerlik otu birçok şekilde kullanılabilen bir bitkidir. Ancak aşırı tüketimi istenmeyen durumlara sebep olabilir ve bazı hastalıkların tetikleyicisi olabilir. Özellikler gebelik, emzirme, mide ülseri ve karaciğer hastalığı bulunan bireyler üzerlik otunu kullanmadan önce mutlaka bir hekime danışmalıdır.
Üzerlik Otu Faydaları Nelerdir?
Üzerlik otu birçok faydası bulunan bir geleneksel tıp bitkisidir. Sağladığı faydalar şu şekilde listelenebilir:
- Ağrıları dindirme özelliği bulunan üzerlik otu ağrı kesici görevi görmektedir.
- Bazı kanserlerin oluşma riskini azalttığı bilinir.
- Adet söktürücü olarak kullanılmıştır.
- Eklem ağrısı ve eklem bozukluğuna iyi gelir.
- İçeriğinde bulunan harmala alkaloidleri Alzheimer hastalığı üzerinde olumlu etkiler gösterir. Ayrıca üzerlik otunun anti-inflamatuar etkileri beyinde gerçekleşen inflamasyonu aza indirgeyerek belirtilerin azalmasını sağlayabilir.
- Üzerlik otu sinir sistemini olumlu yönde etkileyebilir.
- Serotonin seviyesinin artmasına neden olabilir. Bu durum depresyon belirtilerinin azalmasını sağlayabilir.
- Kan şekerini düzenleyerek diyabete olumlu yönde katkı sağlayabilir.
- Ağrılı regl döneminin daha rahat atlatılması konusunda yardımcı olabilir.
- Hipotermi semptomlarının azalmasına yardımcı olabilir.
- Uykusuzluk problemine iyi gelebilir.
- Parazitlerin giderilmesi için kullanılabilir.
- Baş ağrılarını giderir.
- Sindirim sorunları için faydalıdır.
- Antimikrobiyal etkileri sayesinde mantar enfeksiyonlarını giderici etkisi bulunur.
- Sakinleştirici bir etkisi bulunmaktadır.
- Anksiyete semptomlarının azalmasına yardımcı olur.
- Antioksidan özelliği sayesinde vücudu korur.
- Bağışıklık sistemi için faydalı olduğu düşünülür.
- Yaraları iyileştirmeye yardımcı olur.
- Anti-inflamatuar özelliği sayesinde iltihaplanmayı azaltıcı etkisi bulunur.
- Gaz probleminin giderilmesi için kullanılabilir.
- Öksürüğe iyi gelir.
- Kas ağrılarının hafiflemesine yardımcı olur.
- Bağışıklık güçlendirici etkisi var olan grip enfeksiyonunun daha kısa sürede iyileşmesine yardımcı olabilir.
- Egzama ve sedef gibi bazı cilt problemlerinin semptomlarının hafifletilmesi için faydalı olabilir.
- Hormonların düzenlenmesine yardımcı olabilir.
- Saç dökülmesini azaltmak için kullanılabilir.
- Akciğer hastalıkları için faydalıdır.
- Hipertansiyonu düzenler.
- Sıtma hastalığı tedavisinde etkili olabilir.
- Böbrek hastalıklarının tedavisine yardımcı olabilir.
- Hemoroid hastalığının tedavisinde etkilidir.
- Nefes darlığına iyi gelir.
- Bronşit ve astım gibi rahatsızlıkların semptomlarının azaltılması konusunda etkilidir.
- Üzerlik otunun buharı bahar alerjisinin semptomlarını hafifletebilir.
Ne İşe Yarar?
Geçmişi oldukça eskiye dayanan ve geleneksel tıp uygulamalarına yardımcı olmuş bir bitkidir. İçeriğindeki bileşenler ve çeşitli alkaloidler sayesinde birçok hastalığa ve probleme fayda sağlaması ile bilinmektedir. Tarihi bir geçmişe sahip olması birçok inancı da peşinde getirmiştir. Ayrıca üzerlik otu yakmak kötü ruhları uzaklaştırdığı düşünülür ve nazar otu olarak da bilinir.
Antifungal ve antibakteriyel özelliklere sahiptir. Bu özellikleri sayesinde birçok hastalığın tedavisine yardımcı olur. Cilt enfeksiyonları, mantar problemleri ve cilt yüzeyinde bulunan yaralar üzerinde olumlu etkileri bulunur. Sinir sistemini doğrudan etkileyebilen üzerlik otu öğrenme ve hafıza problemlerini de azaltabilecek bir etkiye sahiptir. En çok bilinen özelliklerinden biri ise regl düzensizliği, regl sancılarının hafifletilmesi ve hormon dengeleme etkisidir. Üzerlik otunun faydalarından en iyi şekilde yararlanabilmek için uygun dozda ve koşullarda kullanılması önemlidir.
